Vì sao trẻ càng bị la mắng lại càng bướng bỉnh?

 Chắc hẳn nhiều phụ huynh và giáo viên từng than thở:

• “Nói mãi không nghe!”
• “Càng la càng lì!”
• “Không la thì không sợ, mà la thì nó… cãi lại!”

Vậy tại sao càng la mắng, trẻ lại càng bướng?

Lý do không phải vì trẻ "hư", mà vì não bộ và cảm xúc của con chưa được xử lý đúng cách.

🎯 1. Trẻ bướng không phải vì cố ý "chống đối"

• Ở lứa tuổi từ 6 đến 11, trẻ đang học cách:
• Hiểu cảm xúc của bản thân
• Tự bảo vệ cái tôi đang lớn
• Khẳng định mình trong tập thể

Khi bị la mắng, trẻ không chỉ nghe nội dung, mà cảm nhận cả cảm xúc tiêu cực từ người lớn:

• Giọng nặng nề
• Gương mặt giận dữ
• Từ ngữ mang tính công kích

📌 Kết quả:

Trẻ không tiếp thu được điều cần học → Mà phản ứng theo bản năng “phòng vệ”: im lặng, chống đối, cãi lại hoặc… lì lợm.

2. Cơ chế "đóng cửa cảm xúc" khi bị mắng

Não bộ trẻ có một vùng tên là amygdala, nơi xử lý cảm xúc và phản ứng nguy hiểm.

Khi bị la:

• Trẻ căng thẳng
• Tim đập nhanh
• Cơ thể tiết ra hormone cortisol (hormone stress)

Lúc này, vùng não điều khiển lý trí và học tập (vỏ não trước trán) bị "tê liệt tạm thời" → Con không tiếp thu lời khuyên, mà chỉ:

• Cảm thấy mình bị tấn công
• Tìm cách chống trả hoặc co mình lại

😞 3. Cảm giác bị tổn thương dẫn đến phản ứng tiêu cực

Trẻ bị la thường không chỉ thấy sợ – mà còn:

Tủi thân: “Mình lúc nào cũng làm sai”

Bị xúc phạm: “Sao bố/mẹ/cô giáo không hiểu con?”

Bất mãn: “Mình chẳng còn muốn cố nữa”

→ Dần dà, trẻ chọn cách:

• Im lặng nhưng trong lòng ấm ức
• Không hợp tác vì thiếu niềm tin
• Hoặc phản kháng để giữ vững cái tôi

💬 4. Bướng bỉnh – thực chất là lời kêu cứu ngầm

Một đứa trẻ càng “bướng” sau khi bị mắng thường là:

• Cảm thấy không được lắng nghe
• Không được công nhận nỗ lực
• Không tìm thấy điểm tựa an toàn

Thay vì tiếp tục la hét, hãy thử hỏi:

• “Con đang cảm thấy gì?”
• “Con muốn nói gì nhưng chưa kịp nói?”
• “Có điều gì khiến con hành động như vậy?”

✅ 5. Làm gì thay vì la mắng?

📍 a. Giữ giọng điệu điềm tĩnh – không hét

La hét làm trẻ sợ – nhưng sợ không phải là học.
Sợ chỉ khiến trẻ né tránh hoặc giả vâng lời, nhưng không cải thiện hành vi.

📍 b. Chỉ ra điều cụ thể cần thay đổi – không chụp mũ

❌ “Con hư quá, lúc nào cũng vậy!”

✅ “Hôm nay con đã không làm bài tập đúng giờ. Mẹ muốn lần sau con tự giác hơn.”

📍 c. Dùng câu “Tôi thấy – tôi mong” thay vì “Con phải”

❌ “Con phải ngoan lên!”

✅ “Mẹ thấy con hay cáu khi em đụng vào đồ chơi. Mẹ mong lần sau con chia sẻ hoặc nói rõ cảm xúc với mẹ nhé.”

📍 d. Lắng nghe trước, hướng dẫn sau

Hãy để trẻ giải thích, bày tỏ, nhận diện lỗi sai, rồi mới đến phần dạy dỗ.

Điều này giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và muốn thay đổi thay vì bị ép.

💡 Kết luận: La mắng không tạo nên đứa trẻ tốt – chỉ tạo ra đứa trẻ sợ

Một đứa trẻ thay đổi hành vi vì hiểu ra vấn đề

Sẽ tự nguyện sửa sai

Còn một đứa trẻ thay đổi vì sợ

Sẽ chỉ tìm cách né tránh và che giấu

Cha mẹ và thầy cô không cần từ bỏ kỷ luật, nhưng hãy:

• Thay la mắng bằng hướng dẫn
• Thay áp đặt bằng đồng hành
• Thay tức giận bằng thấu hiểu