Trẻ 9–11 tuổi: Giai đoạn chuyển tiếp quan trọng của hành trình trưởng thành

 Nếu bạn đang nuôi dạy một đứa trẻ từ 9 đến 11 tuổi, có lẽ bạn đang bắt đầu cảm nhận rõ ràng một điều: con không còn là “em bé” dễ dạy như trước nữa. Con bắt đầu có chính kiến, có “gu riêng”, có những điều không muốn nói ra… Và đôi khi, những phản ứng của con khiến bạn phải tự hỏi: Có điều gì đang xảy ra vậy?

Thật ra, đây là một giai đoạn phát triển tâm lý hết sức quan trọng – được xem như cầu nối giữa thời thơ ấu và tuổi dậy thì. Hãy cùng khám phá điều gì đang diễn ra trong thế giới nội tâm của trẻ 9–11 tuổi, để đồng hành cùng con một cách sâu sắc và hiệu quả hơn.

1. Khi trẻ bắt đầu tự hỏi: “Tôi là ai?”

Ở khoảng độ tuổi từ  9 trở lên, trẻ bước vào một giai đoạn phát triển tâm lý quan trọng, khi ý thức về bản thân bắt đầu trở nên sâu sắc và rõ nét hơn. Lúc này, trẻ không còn đơn thuần là “con của ba mẹ”, mà dần nhận ra mình là một cá thể độc lập, riêng biệt với những suy nghĩ, cảm xúc, sở thích và cách nhìn nhận thế giới riêng. Đây chính là bước đầu tiên trong quá trình hình thành bản sắc cá nhân – một hành trình không ngừng khám phá và định hình “cái tôi” của mỗi con người.

a. Nhận thức mới về bản thân

Trẻ bắt đầu ý thức rằng mình có thể khác biệt với người khác, từ sở thích cho đến quan điểm sống. Điều này khiến trẻ quan tâm hơn đến những câu hỏi nội tâm như:

·         “Mình có gì đặc biệt?”

Trẻ muốn biết điểm mạnh, điểm yếu, điều gì làm mình nổi bật hơn so với bạn bè. Việc này giúp trẻ phát triển sự tự tin và cảm giác giá trị bản thân.

·         “Mình có được mọi người công nhận không?

Sự công nhận từ gia đình, bạn bè và thầy cô trở thành yếu tố quan trọng để trẻ cảm thấy được chấp nhận và yêu thương. Trẻ bắt đầu nhạy cảm với những lời khen, lời chê và bắt đầu xây dựng hình ảnh bản thân dựa trên phản hồi từ môi trường xung quanh.

·         “Mình là người như thế nào trong mắt bạn bè?”

Bạn bè đóng vai trò như một “gương phản chiếu” giúp trẻ hiểu rõ hơn về bản thân mình qua cách mà người khác nhìn nhận, tương tác và đánh giá. Trẻ có thể bắt đầu so sánh mình với các bạn, từ đó điều chỉnh hành vi hoặc suy nghĩ.

b. Tầm quan trọng của sự quan tâm và định hướng từ người lớn

Hành trình đi tìm “tôi là ai” không phải lúc nào cũng dễ dàng với trẻ. Trẻ có thể cảm thấy bối rối, đôi khi nghi ngờ giá trị bản thân hoặc lo lắng về việc được chấp nhận. Vì vậy, vai trò của cha mẹ và thầy cô rất quan trọng trong việc tạo nên môi trường an toàn, nơi trẻ được phép thể hiện bản thân và được hỗ trợ để phát triển.

Người lớn nên:

·         Lắng nghe và đồng cảm khi trẻ chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc.

·         Khích lệ trẻ khám phá sở thích, điểm mạnh của mình mà không áp đặt.

·         Tránh phán xét hoặc so sánh tiêu cực, giúp trẻ hiểu rằng mỗi người đều có giá trị riêng biệt.

·         Hỗ trợ trẻ xây dựng hình ảnh bản thân tích cực thông qua sự công nhận chân thành và khen ngợi đúng lúc.

Giai đoạn từ 9 đến 11 tuổi là bước ngoặt quan trọng trong quá trình hình thành bản sắc cá nhân của trẻ. Việc trẻ bắt đầu tự hỏi “Tôi là ai?” chính là tiền đề để phát triển sự tự tin, lòng tự trọng và khả năng thích nghi xã hội sau này. Một hành trình được đồng hành và định hướng khéo léo sẽ giúp trẻ khám phá ra con người thật sự của mình – với tất cả điểm mạnh, điểm yếu và những giá trị đặc biệt riêng.

2. Tình bạn: Nơi trẻ học cách sống trong một “xã hội thu nhỏ”

Khi trẻ bước vào giai đoạn này, tình bạn không còn đơn thuần là những người cùng chơi đùa, mà đã trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống và sự phát triển của trẻ. Ở tuổi này, trẻ bắt đầu chọn bạn bè dựa trên những tiêu chí sâu sắc hơn như sở thích chung, sự tin tưởng, khả năng giữ bí mật, và cảm giác “hợp gu” – nghĩa là có thể hiểu nhau và hòa hợp với nhau về tính cách, sở thích và cách ứng xử.

a.Tình bạn – Người thầy đầu tiên của kỹ năng xã hội

Qua các mối quan hệ bạn bè, trẻ không chỉ đơn giản là vui chơi mà còn học được rất nhiều kỹ năng sống quan trọng, giống như đang trải nghiệm một xã hội thu nhỏ trong môi trường an toàn và quen thuộc. Cụ thể:

·         Đồng cảm và chia sẻ

Khi chơi cùng bạn bè, trẻ học cách đặt mình vào vị trí của người khác, cảm nhận được cảm xúc và nhu cầu của bạn. Ví dụ, khi thấy bạn buồn, trẻ biết cách an ủi hoặc chia sẻ đồ chơi để bạn vui hơn. Đây là nền tảng quan trọng giúp trẻ phát triển khả năng thấu hiểu và quan tâm đến người khác.

·         Giải quyết xung đột

Không phải lúc nào bạn bè cũng đồng thuận, trẻ sẽ trải qua những lúc tranh cãi, mâu thuẫn hoặc bất đồng ý kiến. Qua đó, trẻ học cách thương lượng, thỏa hiệp hoặc xin lỗi khi cần thiết. Đây là kỹ năng quý giá giúp trẻ biết cách xử lý các mối quan hệ xã hội phức tạp trong tương lai.

·         Giữ lời hứa và xây dựng niềm tin

Tình bạn ở tuổi này cũng đòi hỏi trẻ học được tầm quan trọng của sự trung thực và giữ lời hứa. Khi trẻ hứa sẽ giữ bí mật hoặc hẹn gặp bạn, việc thực hiện đúng lời hứa giúp trẻ xây dựng được niềm tin từ bạn bè – một giá trị quan trọng để duy trì các mối quan hệ lâu dài.

b. Tình bạn – Nơi thể hiện và thử thách bản thân

Nhóm bạn không chỉ là nơi trẻ được thể hiện cá tính, sở thích mà còn là môi trường thử thách giúp trẻ phát triển:

·         Trẻ có thể thử nghiệm những phong cách mới, cách ứng xử khác biệt để xem mình phù hợp với ai.

·         Trẻ học cách đối mặt với sự khác biệt, biết lựa chọn và giữ gìn mối quan hệ tích cực.

·         Tuy nhiên, đây cũng là nơi trẻ dễ tổn thương nhất – bị bạn bè xa lánh, bị bắt nạt hoặc cảm thấy bị loại trừ có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực sâu sắc đến tâm lý và lòng tự trọng của trẻ.

c. Vai trò của cha mẹ và giáo viên trong đời sống bạn bè của trẻ

Vì tình bạn ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tâm lý của trẻ, cha mẹ và thầy cô cần theo dõi và hỗ trợ đời sống xã hội của con một cách tinh tế:

·         Theo dõi nhưng không can thiệp quá sâu: Quan sát các dấu hiệu bất thường như trẻ hay buồn bã, lảng tránh bạn bè, hoặc có dấu hiệu bị bắt nạt. Tuy nhiên, tránh can thiệp quá mức gây mất tự nhiên và khiến trẻ cảm thấy thiếu tự do trong giao tiếp.

·         Khuyến khích trẻ giao tiếp và xây dựng quan hệ tích cực: Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp, cách xử lý mâu thuẫn, và tầm quan trọng của sự trung thực và tôn trọng lẫn nhau.

·         Tạo cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động nhóm: Những hoạt động như thể thao, nghệ thuật, câu lạc bộ sở thích giúp trẻ mở rộng vòng kết nối bạn bè và rèn luyện kỹ năng xã hội.

Tình bạn ở tuổi này chính là môi trường thực tế đầu tiên giúp trẻ học cách sống hòa đồng, biết quan tâm và tin tưởng người khác – những kỹ năng nền tảng để phát triển thành một người trưởng thành có khả năng duy trì các mối quan hệ lành mạnh. Cha mẹ và giáo viên không chỉ đóng vai trò giám sát mà còn là người đồng hành, hỗ trợ trẻ phát triển những kỹ năng quý giá này, tạo nền móng vững chắc cho tương lai.

3. Giá trị bản thân: Gốc rễ của sự tự tin

Trẻ đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ về nhận thức và cảm xúc, đồng thời bắt đầu xây dựng nền tảng cho lòng tự trọng và sự tự tin – những yếu tố cốt lõi giúp trẻ đối mặt với thử thách trong học tập, xã hội và cuộc sống sau này. Một trong những nhân tố quyết định quan trọng nhất là cảm giác giá trị bản thân – tức là trẻ nhận thức được rằng mình có ý nghĩa, mình được trân trọng và có thể làm được điều gì đó quan trọng.

a.Công nhận và khẳng định – Nguồn sức mạnh cho trẻ

Việc được công nhận và khẳng định từ người lớn và bạn bè đóng vai trò như nguồn “năng lượng” tiếp thêm sức mạnh cho trẻ. Những lời khen ngợi chân thành, sự tin tưởng và sự quan tâm tinh tế sẽ giúp trẻ cảm thấy:

·         “Mình có giá trị riêng, mình có thể làm được điều gì đó tốt.”

·         “Mình được người khác trân trọng và cần thiết trong tập thể.”

·         “Mình có thể tự tin thử sức và không sợ thất bại.”

Chẳng hạn, khi cha mẹ ghi nhận những nỗ lực nhỏ nhất của trẻ – dù là làm bài tập về nhà đúng hạn, giúp đỡ bạn bè, hay thể hiện sự sáng tạo trong một bài vẽ – trẻ sẽ cảm nhận rõ ràng rằng mình được đánh giá tích cực và xứng đáng được yêu thương. Điều này giúp củng cố lòng tin vào bản thân và thúc đẩy trẻ phát triển hơn nữa.

b. Những tác động tiêu cực từ phê bình và so sánh

Ngược lại, nếu trẻ thường xuyên phải đối mặt với:

·         Phê bình gay gắt: “Sao con lại làm sai thế?”, “Con không bao giờ chịu cố gắng.”

·         So sánh với anh chị hoặc bạn bè: “Sao con không bằng bạn này bạn kia?”

·         Bị coi nhẹ hoặc bỏ qua cảm xúc, ý kiến: Khi trẻ nói chuyện mà không được lắng nghe hoặc bị bác bỏ ngay lập tức, trẻ sẽ cảm thấy mình không quan trọng.

Thì trẻ rất dễ rơi vào trạng thái tự ti, thu mình hoặc thậm chí có thể phản ứng tiêu cực như giận dỗi, chống đối để bảo vệ “cái tôi” đang bị tổn thương.

Những trải nghiệm này nếu kéo dài không được khắc phục kịp thời sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến cách trẻ nhìn nhận bản thân, dễ gây ra những vấn đề như:

·         Sợ thất bại và không dám thử thách.

·         Thiếu động lực học tập và phát triển kỹ năng.

·         Gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ xã hội lành mạnh.

c. Trẻ không cần phải xuất sắc – nhưng cần cảm giác ý nghĩa

Điều quan trọng cha mẹ và thầy cô cần nhớ là:

Trẻ không cần phải trở thành “người giỏi nhất” hay “xuất sắc nhất” trong mọi việc, nhưng trẻ cần cảm thấy rằng mình là một người có ý nghĩa, có giá trị đối với những người xung quanh.

Khi trẻ được nhìn nhận đúng mực, được chấp nhận với những điểm mạnh và điểm yếu, trẻ sẽ phát triển lòng tự trọng vững chắc – nguồn lực để tự tin bước vào các giai đoạn phát triển tiếp theo, đối mặt với những khó khăn và thử thách của cuộc sống.

d. Làm thế nào để nuôi dưỡng giá trị bản thân cho trẻ?

·         Khen ngợi nỗ lực, không chỉ kết quả: Thay vì chỉ ca ngợi điểm số, hãy ghi nhận sự chăm chỉ, kiên trì và cách trẻ cố gắng giải quyết vấn đề.

·         Tin tưởng giao phó trách nhiệm phù hợp: Cho trẻ những cơ hội tự làm và quyết định để trẻ cảm nhận được sự tin cậy và quan trọng.

·         Lắng nghe và tôn trọng cảm xúc của trẻ: Khi trẻ chia sẻ, dù là thành công hay thất bại, hãy để trẻ biết rằng bạn luôn đồng hành và không đánh giá.

·         Tránh so sánh trẻ với người khác: Mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt với tốc độ và cách phát triển khác nhau.

·         Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động giúp phát huy sở trường và thế mạnh cá nhân: Điều này giúp trẻ tự tin hơn khi nhìn thấy bản thân có thể làm tốt một điều gì đó.

Giá trị bản thân chính là gốc rễ của sự tự tin và là chiếc chìa khóa giúp trẻ vượt qua các thử thách trong cuộc sống. Khi trẻ được công nhận, được yêu thương đúng cách, trẻ sẽ phát triển một “cái tôi” mạnh mẽ, là hành trang vững chắc cho mọi hành trình phía trước.

4. Khẳng định “cái tôi”: Con đang tìm ranh giới độc lập

Nhiều cha mẹ bắt đầu nhận thấy con mình trở nên “bướng bỉnh” hơn, phản ứng mạnh mẽ hơn trước những yêu cầu hoặc quy tắc và có xu hướng muốn tự quyết định mọi thứ – từ việc mặc gì, chơi với ai, đến cách làm bài tập. Dù đôi khi điều này có thể khiến người lớn cảm thấy con “chống đối”, thực chất đây là một biểu hiện lành mạnh và quan trọng trong hành trình phát triển bản thân của trẻ: sự khẳng định cái tôi.

a. Những biểu hiện thường thấy

Bạn có thể dễ dàng nhận ra giai đoạn “tìm ranh giới độc lập” của trẻ qua một số dấu hiệu như:

·         Cãi lại khi bị ép buộc: Trẻ bắt đầu đặt câu hỏi cho những gì trước đây vẫn làm theo – “Tại sao con phải làm thế?”, “Không phải lúc nào bố mẹ cũng đúng.” Đây không hẳn là sự hỗn láo, mà là bước đầu trẻ muốn được đối thoại và được tôn trọng.

·         Chọn quần áo theo gu riêng (dù có hơi kỳ quặc): Trẻ bắt đầu thể hiện cá tính qua ngoại hình. Việc mặc quần áo theo phong cách lạ, chọn màu sắc nổi bật hay phối đồ khác thường là cách trẻ thử nghiệm bản sắc cá nhân và tìm cách khác biệt với người khác.

·         Phản ứng mạnh khi bị kiểm soát quá mức: Trẻ dễ nổi nóng, tỏ ra bức bối hoặc thậm chí “nổi loạn” khi cảm thấy mọi thứ bị giám sát quá chặt. Đây là cách trẻ thể hiện rằng: “Con muốn được làm chủ chính mình.”

b.Nhu cầu sâu xa: Làm chủ cuộc sống cá nhân

Đằng sau những phản ứng đôi khi khó hiểu đó là một nhu cầu sâu sắc: được làm chủ chính mình. Trẻ đang dần thoát khỏi vai trò “đứa trẻ ngoan” chỉ biết nghe lời và muốn tự ra quyết định, thử nghiệm, và chịu trách nhiệm với bản thân.

Nếu người lớn chỉ nhìn bề ngoài và cố gắng “uốn nắn” theo hướng phục tùng tuyệt đối, trẻ có thể:

·         Càng ngày càng phản kháng quyết liệt hơn.

·         Trở nên thu mình, mất đi cá tính, không dám nói ra suy nghĩ thật.

·         Hình thành mối quan hệ căng thẳng, xa cách với cha mẹ hoặc thầy cô.

c.Trẻ cần gì từ cha mẹ và thầy cô?

Để con có thể phát triển cái tôi một cách tích cực và lành mạnh, điều quan trọng không phải là “kiểm soát chặt” mà là đồng hành khéo léo. Trẻ cần:

·         Được lắng nghe một cách tôn trọng

Khi trẻ bày tỏ ý kiến (dù chưa hợp lý), hãy tạm gác lại việc phản đối ngay lập tức. Việc được lắng nghe giúp trẻ cảm thấy mình có giá trị, đồng thời học cách trình bày và bảo vệ quan điểm một cách rõ ràng, văn minh.

·         Có cơ hội được lựa chọn (trong phạm vi an toàn)

Ví dụ: thay vì ép buộc, bạn có thể đưa ra hai lựa chọn phù hợp – “Con muốn làm bài tập bây giờ hay sau khi ăn xong?” Hay để trẻ tự chọn quần áo đi học cuối tuần, miễn là phù hợp với hoàn cảnh. Khi trẻ có cơ hội được lựa chọn, trẻ sẽ thấy mình có quyền tự quyết, từ đó tăng trách nhiệm với quyết định của mình.

·         Được trao trách nhiệm thật sự phù hợp với lứa tuổi

Những việc như chuẩn bị cặp sách, tự sắp xếp thời gian học, phụ giúp việc nhà, chăm sóc thú cưng… giúp trẻ hiểu rằng độc lập không chỉ là “muốn gì được nấy”, mà còn là khả năng chịu trách nhiệm cho hành động của mình.

d. Khẳng định cái tôi không phải là "thách thức"

Nhiều cha mẹ xem giai đoạn này là một thách thức – nhưng thật ra, đây là cơ hội tuyệt vời để trẻ học cách trở thành một người độc lập, có lập trường và biết chịu trách nhiệm.

Thay vì cố gắng “dập tắt” những biểu hiện tự khẳng định, hãy chuyển hướng chúng thành cơ hội để con trưởng thành hơn:

·         Khuyến khích con trình bày ý kiến một cách văn minh.

·         Đặt giới hạn rõ ràng nhưng linh hoạt.

·         Đồng hành với con trong từng quyết định nhỏ, từ đó dẫn đến những lựa chọn lớn hơn trong tương lai.

Khẳng định “cái tôi” là một bước phát triển tâm lý quan trọng trong độ tuổi 9–11. Khi được đồng hành đúng cách, trẻ sẽ học được cách tự tin thể hiện bản thân mà không nổi loạn, biết nói lên chính kiến mà vẫn tôn trọng người khác, và học cách chịu trách nhiệm với cuộc sống của mình. Đây chính là nền tảng vững chắc để trẻ bước vào tuổi dậy thì và trưởng thành với tâm thế chủ động, mạnh mẽ và nhân ái.

5. Cha mẹ và thầy cô: Những người dẫn đường thầm lặng

Trong hành trình phát triển bản sắc cá nhân của trẻ, cha mẹ và thầy cô không cần phải là người “ra lệnh” hay “quyết định thay”, mà nên là người dẫn đường thầm lặng – luôn có mặt, luôn sẵn sàng, nhưng không can thiệp quá sâu vào từng bước đi của con.

Giai đoạn này, trẻ bắt đầu bước vào thế giới nội tâm phức tạp hơn, nhiều cảm xúc hơn, và đặc biệt nhạy cảm với sự đánh giá từ người lớn. Tuy nhiên, nếu bạn biết cách tiếp cận đúng, đây cũng là giai đoạn trẻ rất dễ mở lòng và gắn bó sâu sắc với người lớn mà trẻ tin tưởng.

a. Lắng nghe không phán xét

Một trong những món quà lớn nhất bạn có thể dành cho trẻ là sự hiện diện trọn vẹn và thái độ lắng nghe thật sự. Hãy hỏi han trẻ về ngày hôm nay, về chuyện ở lớp, về bạn bè hay bất kỳ điều gì trẻ muốn chia sẻ. Nhưng quan trọng hơn cả là:

·         Không ngắt lời, không áp đặt suy nghĩ của mình.

·         Không vội đưa ra lời khuyên hay chỉ trích.

·         Chấp nhận những câu trả lời còn mơ hồ hoặc thiếu logic, vì trẻ vẫn đang học cách diễn đạt cảm xúc.

Ngay cả khi trẻ không chia sẻ nhiều, việc bạn vẫn kiên nhẫn lắng nghe sẽ tạo nên một cảm giác an toàn sâu sắc – rằng: “Mình luôn có nơi để quay về.”

b. Giao quyền lựa chọn – trong phạm vi an toàn

Sự tự lập và cảm giác được tôn trọng bắt đầu từ những điều rất nhỏ:

·         Cho con chọn món ăn sáng.

·         Tự sắp xếp góc học tập theo ý thích.

·         Được lên kế hoạch cho một buổi cuối tuần cùng gia đình.

Việc này không chỉ giúp trẻ thấy mình có tiếng nói, mà còn rèn luyện kỹ năng ra quyết định, chịu trách nhiệm, và điều chỉnh nếu kết quả không như mong đợi. Khi trẻ được tin tưởng, trẻ sẽ trưởng thành hơn.

c. Khích lệ nỗ lực, không chỉ kết quả

Trẻ 9–11 tuổi đang học cách đánh giá giá trị bản thân – và nếu chúng ta chỉ khen khi trẻ đạt điểm cao, vô tình trẻ sẽ hiểu rằng: “Mình chỉ có giá trị khi làm tốt.”

Thay vào đó, hãy chú ý và công nhận quá trình trẻ đã nỗ lực:

·         “Mẹ thấy con kiên nhẫn làm lại bài này 3 lần, thật đáng khen.”

·         “Thầy rất ấn tượng vì con dám xung phong trả lời, dù chưa chắc chắn đáp án.”

·         “Con đã cố gắng giúp em mà không cần nhắc, mẹ rất tự hào.”

Lời động viên đúng lúc có thể tạo ra một sự thay đổi lớn trong cách trẻ nhìn nhận bản thân, khuyến khích trẻ dám thử, dám sai và dám làm lại.

d. Giữ vai trò “bệ đỡ” – vững chắc nhưng không kiểm soát

Hãy tưởng tượng bạn là chiếc cầu vững vàng giúp con bước qua sông, chứ không phải người cõng con đi suốt chặng đường.

·         Hãy để trẻ tự chịu trách nhiệm với bài tập, công việc cá nhân – và hỗ trợ khi thực sự cần.

·         Hãy quan sát khi trẻ gặp khó khăn, nhưng không vội vàng “làm thay” hay “giải cứu”.

·         Hãy đặt niềm tin vào khả năng tự xoay xở của trẻ – dù đôi khi trẻ thất bại, đó cũng là bài học quý giá.

Chính sự tin tưởng đó sẽ giúp trẻ cảm thấy mình có năng lực, có vị trí và có quyền được lớn lên theo cách riêng của mình.

Làm cha mẹ và thầy cô của trẻ là hành trình nhiều thử thách, nhưng cũng đầy cơ hội. Không cần lúc nào cũng “chỉ dạy”, không cần phải “kiểm soát từng bước” – chỉ cần bạn hiện diện đủ nhiều, lắng nghe đủ sâu, tin tưởng đủ thật, thì trẻ sẽ cảm thấy đủ an toàn để khám phá thế giới, và đủ vững vàng để trở thành phiên bản tốt đẹp nhất của chính mình.

Tóm lại: Tuổi 9–11 là một hành trình chuyển mình thầm lặng nhưng mạnh mẽ. Nếu được đồng hành đúng cách, đây sẽ là nền móng vững chắc để trẻ bước vào tuổi dậy thì với một bản sắc cá nhân rõ ràng, lòng tự trọng lành mạnh và kỹ năng xã hội tốt.

Là cha mẹ và thầy cô, chúng ta không thể đi thay con, nhưng có thể đi cùng con – như những người bạn lớn, đáng tin cậy và đầy thấu hiểu.

Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ với những người đang nuôi dạy trẻ ở giai đoạn quan trọng này. Cần thêm gợi ý để xử lý các tình huống cụ thể? Hãy để lại bình luận – mình luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn!