Khi Phụ Huynh Không Hợp Tác – Tôi Đã Chọn Cách Kiên Trì

Trong vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp 3, chúng ta không chỉ giảng dạy kiến thức mà còn là người định hướng, hỗ trợ và là cầu nối quan trọng giữa nhà trường và gia đình. Một trong những thách thức lớn nhất mà chúng ta thường gặp phải chính là khi phụ huynh không hợp tác. Có lẽ bạn cũng từng trải qua cảm giác bất lực, nản lòng khi phụ huynh thờ ơ với việc học của con, thiếu quan tâm đến nề nếp hay thậm chí là có những phản ứng tiêu cực khi chúng ta liên hệ.

Tôi hiểu cảm giác đó. Tôi cũng đã từng có lúc muốn bỏ cuộc. Nhưng rồi, tôi nhận ra rằng, đằng sau mỗi phụ huynh "khó hợp tác" có thể là cả một câu chuyện riêng, một gánh nặng mà chúng ta chưa hiểu hết. Và quan trọng hơn, việc từ bỏ không bao giờ là lựa chọn vì lợi ích của học sinh. Vì thế, tôi đã chọn cách kiên trì.

Hôm nay, với những trải nghiệm thực tế từ lớp học của mình, tôi muốn chia sẻ với bạn về hành trình kiên trì ấy – những lý do đằng sau sự "không hợp tác" của phụ huynh, những chiến lược tôi đã áp dụng và quan trọng nhất là sức mạnh của sự kiên trì trong việc xây dựng mối quan hệ bền vững, dù khởi đầu có khó khăn đến mấy.

1. Hiểu Để Cảm Thông: Đằng Sau Sự "Không Hợp Tác" Là Gì?

Trước khi đưa ra bất kỳ phán xét nào về sự thiếu hợp tác của phụ huynh, hãy thử đặt mình vào vị trí của họ và tìm hiểu những nguyên nhân tiềm ẩn. Điều này không có nghĩa là chúng ta bao biện, mà là để có cái nhìn cảm thông hơn, từ đó tìm ra phương pháp tiếp cận phù hợp.

Áp lực cuộc sống/kinh tế: Đây là một trong những lý do phổ biến nhất. Nhiều phụ huynh phải vật lộn với gánh nặng mưu sinh, làm nhiều công việc cùng lúc, khiến họ không có đủ thời gian và năng lượng để quan tâm sâu sát đến việc học của con. Họ có thể về nhà rất muộn, mệt mỏi, hoặc phải đi làm xa.
Thiếu kiến thức, kỹ năng sư phạm: Một số phụ huynh có thể chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về tâm lý lứa tuổi, phương pháp giáo dục hiện đại. Họ có thể không biết cách hướng dẫn con học bài, cách khuyến khích con hay cách xử lý những hành vi chưa ngoan. Đôi khi, chính sự thiếu tự tin khiến họ ngại tương tác với giáo viên.
Kinh nghiệm giáo dục từ bản thân: Cách họ được giáo dục khi còn nhỏ có thể ảnh hưởng đến cách họ nhìn nhận vai trò của giáo viên và việc học. Một số phụ huynh có thể tin rằng việc giáo dục hoàn toàn là trách nhiệm của nhà trường.
Trải nghiệm tiêu cực trước đây: Có thể họ từng có những trải nghiệm không mấy tốt đẹp với giáo viên hoặc nhà trường trong quá khứ (của bản thân hoặc của con cái), dẫn đến sự e dè, mất niềm tin.
Rào cản ngôn ngữ/văn hóa: Đối với phụ huynh là người dân tộc thiểu số hoặc người nước ngoài, rào cản ngôn ngữ và văn hóa có thể khiến họ khó khăn trong việc giao tiếp và hiểu các thông báo từ nhà trường.
Sức khỏe/vấn đề gia đình: Đôi khi, phụ huynh đang phải đối mặt với những vấn đề sức khỏe cá nhân, mâu thuẫn gia đình, hoặc các biến cố lớn trong cuộc sống, khiến họ không thể tập trung vào việc học của con.
Thiếu tin tưởng vào giáo viên/nhà trường: Nếu bạn chưa xây dựng được lòng tin với phụ huynh, họ có thể nghi ngờ phương pháp của bạn hoặc cảm thấy không được tôn trọng.

Khi hiểu được những nguyên nhân này, chúng ta sẽ có cái nhìn bao dung hơn và dễ dàng tìm kiếm những cách tiếp cận phù hợp, thay vì cảm thấy bị xúc phạm hay tức giận.

2. Chiến Lược "Kiên Trì": Biến Thách Thức Thành Cơ Hội

Kiên trì không có nghĩa là lặp đi lặp lại một cách máy móc, mà là sự kiên trì trong việc tìm kiếm phương pháp, kiên trì trong việc duy trì kết nối và kiên trì trong niềm tin vào khả năng thay đổi. Dưới đây là những chiến lược tôi đã áp dụng:

a) Bắt Đầu Bằng Điều Tích Cực – Xây Dựng Cầu Nối

Tìm kiếm điểm sáng: Dù học sinh có vấn đề gì, hãy luôn tìm kiếm một điểm tích cực nhỏ nhất của em để bắt đầu cuộc trò chuyện với phụ huynh. Ví dụ: "Chào anh/chị, em thấy [Tên học sinh] hôm nay rất tích cực trong giờ thể dục ạ. Em muốn trao đổi thêm với anh/chị về tình hình của con..."
Gửi tin nhắn tích cực thường xuyên: Không chỉ khi có vấn đề mới liên hệ. Hãy chủ động gửi tin nhắn khen ngợi, chia sẻ hình ảnh con tham gia hoạt động, hoặc những tiến bộ nhỏ nhất của con. Những tin nhắn này sẽ xây dựng lòng tin và sự thiện cảm.
Cá nhân hóa lời nói: Khi liên hệ, hãy cố gắng gọi tên phụ huynh, tên học sinh. Thể hiện sự quan tâm chân thành đến hoàn cảnh của họ (nếu bạn biết).

b) Đa Dạng Hóa Kênh Giao Tiếp – Tiếp Cận Mọi Lúc, Mọi Nơi

Không phải phụ huynh nào cũng thích họp trực tiếp, hay tiện dùng Zalo. Hãy thử nhiều kênh khác nhau:

Tin nhắn văn bản/Zalo: Nhanh gọn, tiện lợi cho những thông báo ngắn hoặc những vấn đề nhỏ.
Điện thoại: Dùng cho những vấn đề cần trao đổi chi tiết, hoặc khi tin nhắn không hiệu quả. Cố gắng gọi vào thời điểm phụ huynh rảnh rỗi.
Email: Phù hợp với những thông báo chính thức, hoặc khi bạn muốn cung cấp thông tin chi tiết có kèm tài liệu.
Gặp gỡ trực tiếp (linh hoạt): Nếu phụ huynh không thể đến trường, bạn có thể đề xuất một cuộc gặp ngắn ngoài giờ hành chính, hoặc thậm chí là một cuộc trò chuyện ngắn gọn khi họ đưa đón con. (Lưu ý về sự an toàn và giới hạn cá nhân).
Sổ liên lạc/Ghi chú: Với những phụ huynh không dùng smartphone, kênh truyền thống này vẫn rất hiệu quả. Ghi lại những nhận xét ngắn gọn, rõ ràng.

c) Tập Trung Vào Giải Pháp, Không Phải Vấn Đề

Khi trao đổi về vấn đề của học sinh, hãy luôn đi kèm với giải pháp hoặc đề xuất phối hợp.

Mô tả hành vi, không phải phán xét: "Con vẫn còn gặp khó khăn trong việc tập trung nghe giảng" thay vì "Con quá nghịch ngợm, không chịu nghe lời".
Đề xuất cụ thể: "Cô trò mình đã thử phương pháp này ở lớp, và con có tiến bộ một chút. Ở nhà, anh/chị có thể hỗ trợ con bằng cách [đề xuất cụ thể]..."
Cùng nhau tìm giải pháp: "Anh/chị có gợi ý nào không? Chúng ta cùng thử xem sao nhé." Phụ huynh sẽ cảm thấy mình là người đồng hành, không phải người bị đổ lỗi.

d) Lắng Nghe Chủ Động – Hiểu Được Gánh Nặng Của Họ

Cho phụ huynh cơ hội bày tỏ: Đôi khi, họ chỉ cần một người để chia sẻ những khó khăn, áp lực mà họ đang phải đối mặt.
Đặt câu hỏi mở: "Anh/chị có lo lắng gì về việc học của cháu không?" "Có điều gì ở nhà mà anh/chị nghĩ là ảnh hưởng đến việc học của cháu ở lớp không?"
Thể hiện sự đồng cảm: "Em hiểu anh/chị rất bận rộn..." hoặc "Em biết việc cân bằng giữa công việc và gia đình không hề dễ dàng..."

e) Bắt Đầu Từ Những Mục Tiêu Nhỏ Nhất

Nếu phụ huynh quá bận rộn hoặc chưa sẵn sàng hợp tác ở mức độ lớn, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, dễ thực hiện nhất.

"Anh/chị chỉ cần dành 5 phút mỗi tối để hỏi con về bài học trên lớp thôi cũng là rất quý rồi ạ."
"Nếu có thể, mỗi tuần anh/chị xem sổ liên lạc một lần giúp em nhé."
Mỗi khi họ hoàn thành một nhiệm vụ nhỏ đó, hãy khen ngợi, động viên.

f) Luôn Duy Trì Sự Chuyên Nghiệp và Tôn Trọng

Giữ bình tĩnh: Dù phụ huynh có phản ứng tiêu cực hay đổ lỗi, hãy giữ thái độ bình tĩnh, chuyên nghiệp. Tránh tranh cãi hay mất kiểm soát cảm xúc.
Bảo mật thông tin: Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân của học sinh hay gia đình em với phụ huynh khác.
Không nản lòng: Sự thay đổi cần thời gian. Có thể bạn phải lặp lại nhiều lần, thử nhiều cách khác nhau mới có hiệu quả.

3. Câu Chuyện Về Sự Kiên Trì Của Tôi

Tôi nhớ mãi trường hợp của em Nam, học sinh lớp tôi. Nam là một cậu bé thông minh nhưng rất ham chơi, thường xuyên không làm bài tập về nhà. Mẹ Nam làm công nhân, về nhà rất muộn và thường xuyên không nghe máy của tôi. Những tin nhắn Zalo thì ít khi được trả lời.

Ban đầu, tôi cảm thấy rất nản. Tôi nghĩ mẹ Nam không quan tâm đến con. Nhưng rồi, tôi quyết định không bỏ cuộc.

Tôi bắt đầu bằng việc ghi những lời khen nhỏ nhất của Nam vào sổ liên lạc, dù chỉ là "Hôm nay Nam đã chủ động giúp bạn nhặt sách rơi." Tôi cũng nhờ một phụ huynh khác, là hàng xóm của Nam, nhắn giúp mẹ Nam số điện thoại của tôi và nói rằng tôi muốn trao đổi về những điểm tốt của Nam.

Một tuần sau, mẹ Nam gọi lại cho tôi vào lúc 9 giờ tối. Giọng mẹ rất mệt mỏi. Mẹ chia sẻ rằng mẹ làm ca đêm, ban ngày tranh thủ ngủ và không có thời gian kiểm tra bài vở cho con. Mẹ cũng bày tỏ sự bất lực vì không biết phải làm sao với Nam.

Nghe mẹ Nam chia sẻ, tôi hiểu ra vấn cả. Tôi không trách mẹ, mà đồng cảm với hoàn cảnh của mẹ. Tôi đề xuất một phương án nhỏ: "Vậy thì, mỗi tối, nếu mẹ về nhà mà Nam chưa ngủ, mẹ chỉ cần hỏi Nam 1 câu thôi: 'Hôm nay con có bài tập về nhà nào không?' và nhắc con 'Con nhớ làm bài nhé!'. Không cần kiểm tra bài."

Ban đầu, mẹ Nam chỉ thực hiện được vài lần. Nhưng tôi vẫn kiên trì, mỗi tuần gọi điện hỏi thăm một lần vào giờ đó, không phải để "kiểm tra" mẹ mà để chia sẻ thêm về những tiến bộ nhỏ của Nam ở lớp, hoặc những khó khăn tôi gặp phải với Nam. Dần dần, mẹ Nam chủ động hơn. Có hôm, mẹ gọi cho tôi để hỏi "Cô ơi, có cách nào giúp cháu bớt xem điện thoại không?".

Hành trình rất dài, nhưng cuối cùng, mẹ Nam đã trở thành một người đồng hành thực sự. Nam vẫn còn ham chơi, nhưng ít nhất mẹ đã chủ động liên lạc với tôi, và cùng tôi tìm giải pháp cho con.

Lời Kết

Trong hành trình làm nghề giáo, việc đối mặt với những phụ huynh "khó hợp tác" là điều khó tránh khỏi. Nhưng hãy nhớ rằng, sự kiên trì không chỉ là nỗ lực của chúng ta mà còn là niềm tin vào khả năng thay đổi, vào tình yêu thương mà mỗi phụ huynh dành cho con mình, dù họ có thể thể hiện ra bên ngoài một cách khác biệt.

Hãy kiên trì gõ cửa, kiên trì tìm hiểu, kiên trì chia sẻ bằng tình yêu thương và sự thấu hiểu. Bởi vì, sự hợp tác của phụ huynh, dù chỉ là một bước nhỏ, cũng sẽ mang lại lợi ích to lớn cho sự phát triển của học sinh – những mầm non mà chúng ta đang ươm trồng.

Tìm kiếm Blog này

GIÁO VIÊN TIỂU HỌC