Con hay bị chê – Làm sao để lời góp ý của người lớn không làm tổn thương mà vẫn giúp con tiến bộ?

 💔 “Sao con hậu đậu thế!”, “Con chẳng làm được gì cho ra hồn cả!”

Những câu nói tưởng chừng vô tình, thoáng qua, nhưng với trẻ, đặc biệt trong độ tuổi 6–11, lại có thể tạo nên vết xước âm thầm trong lòng.

Ở lứa tuổi này, trẻ:

• Bắt đầu biết so sánh mình với người khác
• Rất nhạy cảm với lời đánh giá từ người lớn
• Dễ hình thành niềm tin tiêu cực về chính mình

👉 Vậy nên, cách người lớn góp ý – dù xuất phát từ ý tốt – nếu không cẩn thận, có thể khiến trẻ tự ti, thu mình, hoặc phản kháng tiêu cực.

🎯 Góp ý không khéo = Chê bai phá hủy

Góp ý đúng cách giúp trẻ:

• Nhận ra điểm cần cải thiện
• Biết mình vẫn có giá trị
• Có động lực sửa sai

Ngược lại, góp ý sai cách sẽ khiến trẻ:

• Tổn thương lòng tự trọng
• Cảm thấy mình “vô dụng”
• Không còn muốn cố gắng nữa

❌ Những kiểu góp ý làm trẻ tổn thương nhất

Gán nhãn con người thay vì hành vi

“Con là đứa lười biếng!” → khiến trẻ nghĩ bản thân vốn dĩ kém cỏi

So sánh với người khác

“Con học thế sao bằng anh con được?” → khiến trẻ thấy mình luôn thua thiệt

Chê trước mặt người khác

Làm trẻ mất mặt, mất tự tin, và khó tiếp thu lời góp ý

Lặp đi lặp lại lỗi sai trong quá khứ

“Lần nào con cũng làm hỏng việc!” → triệt tiêu sự cố gắng hiện tại

✅ Làm sao để góp ý mà con muốn nghe và muốn sửa?

1. Bắt đầu bằng điều tích cực

Trước khi nói điều chưa tốt, hãy ghi nhận nỗ lực của con:

• “Mẹ thấy con đã cố gắng viết cẩn thận hơn hôm qua.”
• “Thầy biết con rất hào hứng phát biểu, điều đó thật đáng quý.”

👉 Khi được công nhận, con sẽ mở lòng hơn với góp ý tiếp theo.

2. Tập trung vào hành vi, không phán xét con người

❌ “Con lười quá!”

✅ “Việc con chưa làm bài tập khiến mẹ lo lắng. Mẹ tin con có thể sắp xếp thời gian tốt hơn.”

👉 Thay vì khiến con cảm thấy “mình tệ”, hãy giúp con hiểu việc gì cần cải thiện và cách làm cụ thể.

3. Sử dụng ngôn ngữ mô tả, không cảm tính

❌ “Bài này dở ẹc, không có gì hay!”

✅ “Câu chuyện này con viết rất sáng tạo, nhưng nếu con thêm một đoạn kết rõ ràng hơn thì người đọc sẽ dễ hiểu hơn đấy!”

👉 Sự góp ý chi tiết và khách quan giúp con thấy mình có thể tiến bộ bằng cách nào, thay vì chỉ thấy “mình tệ”.

4. Chỉ góp ý khi con sẵn sàng nghe

Không nên góp ý ngay khi con đang giận, mệt, hoặc vừa thất bại

Có thể nói: “Con muốn nghe mẹ góp ý ngay bây giờ hay đợi lúc khác?”

👉 Việc hỏi ý con không làm mất quyền của người lớn, mà giúp con học cách tiếp nhận phản hồi một cách chủ động.

5. Góp ý đi đôi với khích lệ

Góp ý không nên dừng ở việc chỉ ra lỗi – mà còn khơi gợi động lực cải thiện:

• “Lần này chưa tốt, nhưng mẹ tin con làm được nếu con thử lại.”
• “Thầy biết hôm nay con hơi mất tập trung, nhưng ngày mai con sẽ làm tốt hơn vì con có khả năng mà!”

👉 Khi con được tin tưởng, con sẽ tự tin cố gắng.

🌻 Lời nhắn cho người lớn

Trẻ nhỏ giống như chồi non – muốn uốn thẳng cần sự nhẹ nhàng, kiên trì, và yêu thương.

Đừng để lời góp ý trở thành con dao sắc vô hình, làm tổn thương tâm hồn trẻ.

Hãy để mỗi lời nhận xét trở thành hạt giống nuôi dưỡng sự trưởng thành và vững vàng trong con.